TEATR LUSTRA STRONA DRUGA
29 listopada 2011, godz. 19.00
sala 41 A
Akademickie Centrum Kultury (stara stołówka)
ul. Wita Stwosza 55
WSTĘP
wejściówka studencka 5 zł
wejściówka normalna 10z
konieczność rezerwacji biletów – na adres: bsmarkownik@gmail.com
Adam Akerman, Paweł Oleksiński
Projekt scenografii: Alicja Mojko
Wykonanie scenografii: Tomasz Ilczuk
Maski: Martin Quintela
Kostiumy: Justyna Gabriel
Światło: Adam Akerman
Muzyka: Arvo Pärt, Marek Główczyk, ,,Trupwzsypie’’
Projekt plakatu: Weronika Podlesińska
Reżyseria i adaptacja: Maciej Gorczyński
W spektaklu wykorzystano fragmenty ,,Makbeta’’ Williama Szekspira
w tłumaczeniu Antoniego Libery
LADY MAKBET: Tradycyjnie przedstawiana jest jako
osoba zdecydowana, silna, chorobliwie ambitna.
Manipuluje mężem, żeby osiągnąć swój cel. Czasami jej
postępowanie tłumaczy się wyrzutami sumienia (nie dała
Makbetowi potomka). Ta charakterystyka wydaje się
celna, ale okazuje się nie do końca prawdziwa.
Kiedy przyjrzeć się z bliska Lady Makbet, widzimy osobę
dotkniętą cierpieniem, samotną. Ma tylko Makbeta,
zna jego marzenia i chce pomóc mu w osiągnięciu celu.
Chce go widzieć potężnym, szczęśliwym i dlatego będzie
robić wszystko, żebym w tym pomóc. Pierwszy monolog
Lady Makbet i zarazem pierwszy obraz naszego spektaklu
(,,Przybądźcie duchy’’) ma w sobie coś
z samopoświęcenia. Lady Makbet zdaje sobie sprawę z własnej słabości, dlatego zwraca się do Sił Natury (a postrzega je jako mroczne) o pomoc i ją uzyskuje. Dostaje to, o co prosiła, traci jednak niewinność i, ostatecznie, miłość Makbeta.
Lady Makbet marzy o potędze, o przekroczeniu własnej kondycji. Okazuje się jednak, że bieg wypadków przerasta ją. Nie jest w stanie zadać ciosu Duncanowi, nie panuje nad zachowaniem Makbeta, na nic zdają się racjonalne zaklęcia (,,co się stało, to się stało…’’).
Wyrzuty sumienia, samotność (tragedia Makbeta i Lady Makbet polega na tym,
że oddalają się od siebie) wpychają Lady Makbet w rozpacz i szaleństwo.
Podstawowym problemem ,,Makbeta’’ jest odpowiedź na pytanie, kim są WIEDŹMY? Dramat Szekspira ma w sobie coś z okrutnej baśni. To nie tylko dramat ambicji, polityki i władzy. Występują w nim duchy, wiedźmy, postacie fantastyczne, nieludzkie. W baśni zło jest zawsze
napiętnowane. W ,,Makbecie’’ wiedźmy unikają kary. Może nie są więc źródłem i sprawczyniami zła?
Świat ,,Makbeta’’ jest mroczny. Natura jest groźna, pokazuje się pod postacią ,,pustkowia’’, ,,błyskawic’’ ,,wilków’’, ,,kruków’. Stanowi ciągłe zagrożenie. Na pustkowiach bohaterowie spotykają demony. Las przynosi zgubę (w lesie ginie Banquo, las Birnam przychodzi po Makbeta).
Życia człowieka porównane jest do światła kaganka, pochodni – jest bardzo kruche. To igraszka w ręku natury, a ludzie są nieokrzesani, skłonni do okrutnych czynów (tutaj nie ma przeciwieństwa – ludzie są tacy jak natura). Nieprzypadkowo światem ,,Makbeta’’ rządzi Hekate, grecka bogini przedstawiana w ikonografii w trzech postaciach. Trzy wiedźmy, „siostry rządzące losem człowieka”, to Hekate w trzech osobach. Kim jest Hekate? W mitologii była boginią rozstajnych dróg, a więc losu. Strzegła swoich wyznawców, ale mogła ich także zgubić. Jest przedstawiana jako matka (Natura), dająca i odbierająca życie. Jest boginią nocy – ziemi (,,niezgłębiona ziemio’’ mówi Makbet w monologu o sztylecie) i śmierci, a także magii i wiedzy. Hekate jest postacią ambiwalentną, dwoistą, reprezentuje mroczną stronę natury i życia. Sen, do którego tęsknią bohaterowie, to marzenie o dobrej, opiekuńczej Matce (w przeciwieństwie do groźnej natury), ale także pragnienie śmierci. Zasnąć znaczy
umrzeć, dlatego śmierć wpisuje się w historię i działania postaci dramatu. Jeśli Lady Makbet kocha Makbeta, to jest to miłość, która nie przynosi pociechy, a ostatecznie prowadzi do zguby.
,,Nieposkromiona ambicja’’ Makbeta jest potężną siłą, która jest niczym innym jak pędem w kierunku przepaści. Fundamentem świata ,,Makbeta’’ jest mrok. Wiedźmy i Hekate reprezentują siły natury. Czy są to jednak siły wrogie? Jeśli przyjąć tragedię Szekspira jako tekst osobny – tak właśnie jest.
Wolałbym jednak widzieć ,,Makbeta’’ w szerszym kontekście innych dzieł Szekspira, zarówno tragedii jak i komedii, a przede wszystkim ,,Burzy’’, w której świat natury pozostaje ulotny i zagadkowy. Jeśli przyjąć ten trop, wiedźmy z ,,Makbeta’’ istnieją poza określonym porządkiem ,,dobra i zła’’.
Są niewinne jak dzieci, co nie znaczy, że nie są okrutne.
Spektakl inspirowany grafikami i rzeźbami Ernsta Barlacha
Podziękowania: Michał Biełuszko i Magdalena Zelent (ACK Alternator),
Ewa Ignaczak i załoga Sopockiej Sceny Off de Bicz, Tomasz ,,Lipi’’ Lipski, Małgosia Michalczyk,
Sławek Kochanek, Ada Lisewska, Monika Bartoszewicz, Kasia Huzarska,
Patrycjusz Dziczek, Maciej Mehring i ,,Bisclaveret’’
Przedstawienie powstało dzięki wsparciu finansowemu Akademickiego Centrum
Kultury Uniwersytetu Gdańskiego ,,Alternator’’
Pokazy premierowe spektaklu:
Studencki Ogólnopolski Festiwal Teatralny ,,Kontestacje’’ w Lublinie
(26 listopada 2011)
Akademickie Centrum Kultury Uniwersytetu Gdańskiego ,,Alternator’’
(29 listopada 2011)
Teatr Lustra Strona Druga, www.lustrastronadruga.art.pl