Jak brzmi wnętrze lodowca?

Jak brzmi wnętrze lodowca? O dźwiękach Islandii podczas Nordic Focus Festival opowiada Katarzyna Paluch-Łukasiak, autorka projektu „Noise from Iceland”

Jak brzmi wnętrze lodowca? Jakie dźwięki wydaje wybuchający wulkan, a jakie płynąca lawa? Co usłyszymy, stojąc nad pokrytym cieniutką warstewką lodu jeziorem, które w wyniku niedawnego trzęsienia ziemi przesunęło się o dwa metry? Odpowiedzi na te pytania można poznać, odwiedzając dźwiękową mapę Islandii, stworzoną w ramach projektu „Noise from Iceland”. W sobotę, 25.11.2023 r., spotkać się z autorką tego niezwykłego przedsięwzięcia mieli okazję goście 8. edycji Nordic Focus Festival, organizowanego we współpracy z Uniwersytetem Gdańskim.

„Noise from Iceland” to projekt artystyczno-dokumentalny, którego celem jest rejestracja nagrań terenowych z różnych zakątków Islandii. Jedną z inspiracji dla tego pomysłu było spotkanie z niewidomą turystką:

  • Pracując jako przewodniczka po jaskini lawowej Raufarhólshellir, zostałam przydzielona jako przewodniczka wspomagająca do niewidomej turystki. Był to czysty przypadek. – opowiada Kaśka Paluch (tej formy imienia używa artystka). – Szłyśmy na końcu grupy i dużo rozmawiałyśmy; kiedy poczułam się na tyle komfortowo w konwersacji, by poruszyć ten temat, zadałam jej pytanie, które zapewne każdemu przyszłoby do głowy: co ma z podróży do Islandii ktoś, kto nie może zobaczyć jej pięknych widoków, dla których przecież przede wszystkim się tutaj przyjeżdża. Odpowiedź tej turystki uświadomiła mi wówczas, że Islandia ma do zaoferowania znacznie więcej niż tylko piękne widoki: dotyk powietrza na skórze, faktury, zapachy – i właśnie dźwięki. Kiedy zatrzymujemy się i zamykamy oczy, inne zmysły zaczynają pracować znacznie intensywniej. W tamtym momencie zaczął we mnie kiełkować pomysł, by sprawdzić, jak brzmią popularne zakątki Islandii.

Artystka zdradziła, że początkowo zamierzała nagrać różne atrakcje turystyczne z całym bogactwem dźwięków generowanych przez ludzi, lecz plany te pokrzyżowała pandemia Covid-19 (prace rozpoczęły się w 2020 roku). W wyniku lockdownu Islandia opustoszała, co stworzyło niepowtarzalną okazję do zarejestrowania dźwięków natury niemal bez ludzkiej obecności. Wśród niezwykłych nagrań oprócz dźwięków wodospadów, jezior i jaskiń znalazło się również brzmienie wnętrza lodowca (nagrane po zejściu w głąb szczeliny lodowcowej) oraz wybuchającego wulkanu.

Podczas spotkania autorka projektu zachęcała słuchaczy, by sami spróbowali dokonywać nagrań terenowych, które z jednej strony pozwalają się zatrzymać i wsłuchać w rzeczywistość, a z drugiej po latach mogą mieć wartość dokumentalną, ponieważ i dźwięki, i miejsca sukcesywnie znikają z map, na co istotny wpływ ma degradacja środowiska naturalnego. Zapewniła przy tym, że do rozpoczęcia przygody z nagraniami terenowymi nie jest konieczny kosztowny, profesjonalny sprzęt – wystarczy telefon, słuchawki i odpowiednia aplikacja.

  • Włączenie mikrofonu i założenie słuchawek działa jak stetoskop przyłożony do natury – dodała.

W ramach NFF w holu Wydziału Filologicznego i Wydziału Historycznego UG można również oglądać fragmenty wystawy „Noise from Iceland – Hidden People”, będącej wspólnym przedsięwzięciem Kaśki Paluch i fotografki Magdaleny Łukasiak (która z przyczyn losowych nie zdołała dotrzeć na festiwal). Na zdjęciach widzimy odległe islandzkie zakątki i ich mieszkańców, zaś towarzyszące fotografiom nagrania (dostępne po zeskanowaniu kodu QR) to opowieści bohaterów portretów o „ukrytych ludziach” (elfach, trollach i innych stworzeniach z islandzkich legend) przeplatane fragmentami ludowych podań i folkową muzyką. Ponieważ dla obu artystek niezwykle ważna jest idea inkluzywności, wystawie towarzyszą opisy zdjęć w alfabecie Braille’a, aby również osoby niewidome mogły z nią obcować (podobnie tradycyjne opisy towarzyszą nagraniom dźwiękowym ze względu na osoby niesłyszące).

Wystawę można oglądać do 10 grudnia br.

DR/Zespół Prasowy UG; fot. Zuzanna Litwinko

Źródło: Jak brzmi wnętrze lodowca? O dźwiękach Islandii podczas Nordic Focus Festival opowiada Katarzyna Paluch-Łukasiak, autorka projektu „Noise from Iceland” | Aktualności – Uniwersytet Gdański (ug.edu.pl)

CZYTAJ // ODKRYWAJ // WIĘCEJ