6-7 maja 2015
Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku oraz Uniwersytet Gdański zapraszają na konferencję naukową:
ORSON WELLES: TWÓRCZOŚĆ – RECEPCJA – DZIEDZICTWO
Każdy szanujący się kinoman dobrze zdaje sobie sprawę ze znaczenia „Obywatela Kane’a” (1941) dla historii filmu. Jego reżyser, Orson Welles, przez lata uważany był za autora jednego arcydzieła, jako że żaden z pozostałych filmów zrealizowanych przez Amerykanina nie spotkał się z tak szerokim rezonansem. Doprowadziło to do sytuacji co najmniej niekorzystnej: niewielu poważa całość dorobku Wellesa, a trzeba zaznaczyć, że jest to dorobek w swej istocie imponujący.
Autor pamiętnego „Obywatela Kane’a” co prawda rzeczywiście, jak sam mówił, „zaczął na samym szczycie”, ale także w zrealizowanych po 1941 roku dziełach da się odczuć rękę czuwającego na całością mistrza. Od skrzywdzonej przez producentów arcyciekawej „Wspaniałości Ambersonów” aż po niedokończony wywrotowy projekt „Don Kichot według Orsona Wellesa” reżyser prezentował filmy, w których autorski sznyt przeważał nad kunktatorstwem i dbałością o potencjał komercyjny. Jako autor „F jak fałszerstwo”, „Dotyku zła” i „Procesu” jawił się jako twórca bezkompromisowy, pragnący realizować dzieła zarówno spójne pod względem poetyki i języka kina, jak i niesłychanie różnorodne, obejmujące szerokie spektrum tematyczne.
Orson Welles nie jest jednak wyłącznie reżyserem filmowym, autorem kilkudziesięciu fabuł, ponieważ swoje liczne talenty objawiał także na innych płaszczyznach sztuki. Welles to także uznany realizator słuchowisk radiowych, z których najsłynniejszym pozostaje pamiętna „Wojna światów” na podstawie powieści H. G. Wellsa. To charakterystyczny, korzystający z autoironicznego inwentarza aktor. To narrator, którego imponujący głos wielokrotnie przyćmiewał filmy, w jakich się pojawiał. To społeczny komentator. To persona, obok której nikt w Ameryce nie przechodził obojętnie.
Bogaty dorobek artysty to dowód na to, że warto odczytywać twórczość Amerykanina na wielu płaszczyznach, stosując rozmaite klucze interpretacyjne. Taka optyka pozwoliłaby nie tylko docenić wieloaspektową działalność artystyczną, ale też scharakteryzować zależności rządzące amerykańskim przemysłem filmowym oraz teorią i praktyką adaptatorską – by wymienić ledwie kilka pierwszych z brzegu zagadnień godnych analitycznego rozpatrzenia.
6. maja 2015 przypada setna rocznica urodzin Orsona Wellesa. To doskonała okazja, by pochylić się nad jego dziełami, ale też spróbować opisać, jak przez lata kształtowała się ich recepcja, także w polskim piśmiennictwie filmowym. Opracowania wymaga także dziedzictwo, jakie pozostawił po sobie autor – obejmujące nie tylko utwory audiowizualne, ale stanowiące inspiracje artystów eksplorujących rozmaite gałęzie sztuki.
Jesteśmy przekonani, że ogólnopolska konferencja naukowa, która odbędzie się w Nadbałtyckim Centrum Kultury w Gdańsku i na Uniwersytecie Gdańskim, a której zwieńczeniem będzie recenzowana publikacja książki monograficznej składającej się z wybranych artykułów, chociaż po części wypełni wspomnianą lukę.
Kuratorzy:
mgr Paweł Biliński
dr Bartosz Filip
dr hab. Krzysztof Kornacki, Prof. UG
mgr Marta Maciejewska
Organizatorzy:
Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku
Uniwersytet Gdański
PROGRAM:
6.05 środa: Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku
10:30-12:00
WYKŁAD INAUGURACYJNY
Mirosław Przylipiak: Polska recepcja twórczości Orsona Wellesa
POCZĄTKI
Anna Taszycka: The Hearts of Age, czyli Orson Welles wobec awangardy
Grzegorz Fortuna: Debiut, który nigdy nie powstał: Jądro ciemności według Orsona Wellesa
12:00-12:30 przerwa kawowa
12:30-14:30 WOKÓŁ KANE’A
Rafał Syska: Orson Welles w RKO – produkcyjne konteksty realizacji Obywatela Kane’a i Wspaniałości Ambersonów
Iwona Grodź: Orson Welles i Obywatel Kane – między biografizmem a autobiografizmem. Pytania. Wątpliwości. Przypuszczenia
Bożena Kudrycka: „Różyczka” i inne przypadki zwodzenia w kinie. Obywatel Kane – Partner – Turysta
Marta Maciejewska: Parodie Obywatela Kane’a
14:30-16:00 przerwa obiadowa
16:00-17:30 SPRAWA POLSKA
Monika Talarczyk-Gubała: Wellesowskie tropy w aktywności i twórczości Wandy Jakubowskiej
Krzysztof Kornacki: Obywatel Kane, Człowiek na torze i inni…
Grażyna Świętochowska: Królikiewicz czyta Kane’a. Druga edycja
17:30-17:45 przerwa
17:45-19:30 VARIA
Katarzyna Taras: Welles i jego operatorzy
Tomasz Szczęsny: Propagandowe techniki ukazywania wroga w Intruzie Orsona Wellesa
Patrycjusz Pająk: Orson Welles w Jugosławii
Paweł Sitkiewicz: „Dwa na słońcach swych przeciwnych – Bogi”. Welles i Eisenstein
7.05 czwartek: Biblioteka Główna Uniwersytetu Gdańskiego
09:30-11:30 CZYTANIE WELLESA
Michał Pruszak: Teatr – radio – kino. William Szekspir w twórczości Orsona Wellesa
Olga Katafiasz: Lęk przed wpływem? Szekspirowskie ślady w twórczości Orsona Wellesa
Mikołaj Góralik: Czy Józef K. jest Orsonem W.? – o metodzie Wellesa na filmową adaptację Procesu Franza Kafki
Małgorzata Kozubek: Bigger than life – Wellesowska adaptacja Procesu Franza Kafki
11:30-12:00 przerwa kawowa
12:00-13:30 ZAWÓD: AKTOR
Piotr Kletowski: Od obywatela Kane’a do Dżyngis Chana – aktorskie portrety Orsona Wellesa
Julia Gierczak: Po drugiej stronie męskości. Aktorskie poszukiwania Wellesa na granicy dandyzmu
13:00-14:30 przerwa obiadowa
14:30-16:00 MIĘDZY RODZAJAMI
Bolesław Racięski: Inne Ameryki. It’s All True w kontekście komunikacji międzykulturowej
Katarzyna Figat: Fałszerstwa Orsona Wellesa: Wojna światów i F jak fałszerstwo jako klasyka gatunku mock-documentary
Dawid Junke: Jak udoskonalić orzeszki? Orson Welles i telewizja
16:00-16:15 przerwa
16:15-18:00 DZIEDZICTWO
Wanda Dittrich, Mariusz Wirski: Welles po Wellesie. Reżyser w obiektywie – reżyser obiektywnie?
Alicja Chmiołek: Orson Welles kina klasy Z – Roger Corman
Magdalena Zegarlińska: Orson Welles i jego wpływ na neo-noir/future noir
18:00-18:30 przerwa
Uniwersytet Gdański, Wydział Filologiczny, aula 1.43
18:30 DKF MIŁOŚĆ BLONDYNKI – KLASYCZNY KLASYK: Obywatel Kane
(1941, reż. Orson Welles, 119′)
Wstęp wolny